2010

Hoewel cannabis vaak gezien wordt als een relatief onschadelijke drug, wijst het toenemend aantal verslavingszorgcliënten met een primair cannabisprobleem op het tegendeel. Vooral adolescenten die vroeg beginnen met gebruik, of die regelmatig gebruiken, lopen het risico op cannabismisbruik of afhankelijkheid. Onderzoek naar de mechanismen die ten grondslag liggen aan cannabisgebruik draagt bij aan ons inzicht in de ontwikkeling van experimenteel en regelmatig cannabisgebruik.
In huidig onderzoek wordt gekeken of de relatie tussen temperament en cannabisgebruik verloopt via de selectie van blowende vrienden. Ook wordt getest of een dergelijk verband geldt voor cannabisgebruik in het algemeen, of ook voor het ontwikkelen van een regelmatig patroon van gebruik (ten minste vier keer in de afgelopen vier weken). Verwacht wordt dat een hoge mate van sensatiezucht (de neiging tot het actief opzoeken van nieuwe ervaringen, uitdagingen en kicks) en frustratie, en een lage mate van verlegenheid (gedragsinhibitie in nieuwe en spannende situaties, met name op sociaal vlak), angst, en aandachtscontrole (het vermogen om aandacht en gedrag te reguleren) samenhangen met een hogere proportie blowende vrienden, en met een hoger risico op (regelmatig) cannabisgebruik. Temperament werd gemeten tijdens de eerste meting van TRAILS (10-12 jaar), cannabisgebruik en de proportie cannabisgebruikende vrienden werden gemeten tijdens de derde meetronde (15-18 jaar). Uit de resultaten van dit onderzoek komt naar voren dat het risico op cannabisgebruik groter is onder adolescenten met een hoge mate van sensatiezucht of een lage mate van verlegenheid of aandachtscontrole. Hoewel de invloed van verlegenheid niet samenhangt met de proportie blowende vrienden, lopen de verbanden van sensatiezucht en aandachtscontrole via de proportie blowende vrienden. Aandachtscontrole is het enige temperamentkenmerk dat samenhangt met regelmatig cannabisgebruik, wederom via de proportie blowende vrienden. Frustratie en angst hangen niet samen met cannabisgebruik door TRAILS-jongeren. Concluderend kan gesteld worden dat de proportie blowende vrienden en, in mindere mate, bepaalde temperamentkenmerken bijdragen aan het risico op cannabisgebruik in de adolescentie. Deze bevindingen zouden in overweging genomen moeten worden bij de ontwikkeling van preventieprogramma’s.

Cannabis is de wereldwijd meest geteelde, gesmokkelde en gebruikte illegale drug. De samenhang tussen sigaretten roken, gedragsproblemen en cannabisgebruik bij adolescenten is daarbij van groeiend belang. In het artikel “Externalizing Behavior Problems and Cigarette Smoking as Predictors of Cannabis Use: The TRAILS Study” gaan de onderzoekers na wat de relatie is tussen gedragsproblemen en sigaretten roken als voorspellers van later cannabis gebruik bij meer dan 1.600 adolescenten die meedoen aan de TRAILS-studie (TRacking Adolescents’ Individual Lives Survey (TRAILS) in Noord-Nederland. Deze jongeren (752 jongens en 854 meisjes) werden onderzocht op de leeftijd van 10-12 jaar (T1) en op twee latere momenten, leeftijd 12-15 (T2) en 15-18 jaar (T3). De analyse was gericht op de samenhang tussen DSM-IV gedragsproblemen (antisociaal gedrag, ADHD problemen en oppositioneel gedrag), zoals gerapporteerd door de adolescenten zelf en door hun ouders op T1 en door de adolescent gerapporteerd roken op T2 en cannabisgebruik op T3. De studie laat zien dat de samenhang van gedragsproblemen met cannabisgebruik verschilt per informant en per sekse. Veelal loopt deze samenhang via sigaretten roken voorafgaand aan het cannabisgebruik. De onderzoekers vonden dat ook na correctie voor gedragsproblemen, vroeg beginnen met sigaretten roken steeds een krachtige voorspeller is van cannabisgebruik. De bevindingen van de onderzoekers stellen de veelvoorkomende gedachte dat gedragsproblemen rechtstreeks experimenteren met cannabis voorspellen ter discussie. In het artikel stellen de onderzoekers: “Dergelijke relaties waren niet consistent voor alle informanten en beide seksen en verliepen vaak via vroeg roken. Vroeg beginnen met sigaretten roken is een krachtige voorspeller van vervolgens beginnen met cannabis, onafhankelijk van eerdere gedragsproblemen. Hoewel gedragsproblemen belangrijk zijn als beginpunt voor ontwikkelpaden wat betreft gebruik van middelen, moet erkend worden dat vroeg beginnen met roken een belangrijke indicator is voor risico op cannabisgebruik.