2010

Functionele klachten zijn lichamelijke klachten waarvoor een arts geen verklaring kan vinden. Ze komen vaak voor onder jongeren, met name pijn, buikklachten en vermoeidheid. Jongeren die last hebben van deze klachten zijn vaak ook angstig of depressief. Het is niet bekend of angst en depressie aan functionele klachten vooraf gaan of dat ze er eerder een gevolg van zijn. Doordat we binnen TRAILS gegevens over angst, depressie en functionele klachten op drie meetmomenten hebben, konden wij deze vraag goed onderzoeken. Uit ons onderzoek kwam naar voren dat het vooral zo is dat angst en depressie vooraf gaan aan functionele klachten, hoewel functionele klachten op hun beurt weer tot meer angst en depressie kunnen leiden. Het is dus belangrijk om deze keten zo vroeg mogelijk te doorbreken.

Achtergrond: Voor preventie van angstklachten in kinderen en adolescenten is het belangrijk om te weten of een stessvolle gezinssituatie een voorspeller is van angstklachten.
Methode: We hebben de onderzoeksvraag onderzocht bij 1,875 TRAILS jongeren, die we volgenden van 10-12 jaar tot 12-14 jaar. De jongeren rapporteerden zelf angst- en depressieklachten d.m.v. een gestandaardiseerde vragenlijst op beide meetmomenten. Ouders rapporteerde bij de eerste meting spanningen in het gezin en stress die zij zelf ondervonden bij het opvoeden. Resultaten: Een gespannen gezinssituatie was niet gerelateerd aan angstklachten twee jaar later, maar stress bij het opvoeden wel. Beiden waren gerelateerd aan angst- en depressieklachten wanneer deze gelijktijdig gemeten werden. Een gespannen gezinssituatie was sterker met angst dan met depressie gerelateerd, meer opvoedstress juist sterker met depressie. Het niveau van psychopathologie van de ouders verklaarde een deel van de relaties. De verbanden waren zwak. Conclusie: Voor het begrijpen van de onderliggende oorzaken van angstklachten van adolescenten zullen naast stress in het gezin ook andere factoren, met sterkere verklarende kracht, gezocht moeten worden.

In deze studie werd onderzocht of de (re)activiteit van het autonome zenuwstelsel de hoeveelheid angstklachten twee jaar later voorspelde. Het blijkt dat binnen TRAILS de reactiviteit van het autonome zenuwstelsel de hoeveelheid angstklachten twee jaar later voorspelt. Dit verband gaat echter alleen op voor meisjes. Tevens is het verband niet specifiek voor angst, maar het gaat ook op voor depressie. De verklaarde variantie (effect size) van de gevonden effecten is klein. De reactiviteit van het autonome zenuwstelsel speelt dus bij meisjes een rol in de ontwikkeling van angstproblemen, maar waarschijnlijk spelen andere factoren, zoals opvoeding of genetische kwetsbaarheid een grotere rol.